“
البته این منوط به آن است که اثبات شود روش دیگری به کار رفته و غیر از اشتراک درایده هیچ گونه تکثیری از اثر اول نشده است . تشابهی که ذکر شد ممکن است درحد انطباق کامل هم باشد ولی در این حالت اثبات این که از اثر متقدم کپی نشده است . مشکل خواهد بود که این نکته خصوصاً درمورد برنامه ها ونرم افزارهای رایانه ای درخور اهمیت بسزا و قابل توجه فراوان است.[۱۱۴]بنابرین به همین دلیل شاید بهتر باشدکه نرم افزارهای رایانه ای در صورتی که اهمیت وارزش قابل توجهی داشته باشند به عنوان اختراع ثبت شوند.
گفتار اول: مسائل و مشکلات قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزار
کمبودها و ضرورت های اجرایی قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزار شامل موارد زیر است :
-
- نظر به این که درماده ۲ صراحتاً به امکان اختراع بودن نرم افزار در صورت وجود شرایط اشاره شده است اصولا در دنیا نرم افزار درحوزه حق مؤلف قرار گرفته و عنوان اختراع شناخته نمی شود .
-
- درنظام حق مؤلف اجازه ورود به ماهیت اثر نداریم ودرج تاییدیه فنی توسط شورای عالی انفورماتیک درماده ۸ علاوه برپیچیدگی اجرایی تضاد با قوانین جهانی رادرپیش خواهد داشت.
-
- به نظر می‌رسد که ارجاع یک بخش حمایتی به سه سازمان مختلف ، وزارت فرهنگ شورای اسلامی و شورای عالی انفورماتیک و سازمان ثبت شرکت ها مشکلاتی را برای ثبت یک اثر درپیش خواهد داشت که با بوروکراسی پیچیده در سازمان های ایرانی مشکل جدیدتر برای پدیدآورندگان نرم افزار پیش خواهد آورد.
-
- شفاف نبودن کلمات نرم افزارهای مکمل ، سازگار و واسط در متن قانون برداشت های متفاوتی ازآن ایجاد خواهد کرد .
-
- در ماده ۱۶ اشاره به تولید و توزیع موضوع اثر برای اولین بار درایران نیز صراحت کافی نداشه و ابهام برانگیز است که آیا به عنوان مثال با خلق یک برنامه با موضوع انبارداری امکان خلق اثر دیگری با این موضوع نیست و یاموارد دیگر که بهتر است تهیه کنندگان و تصویب کنندگان این قانون برای شفافیت توضیحات بیشتری را ارائه دهند.
-
- آموزش قضاوت در استان های مختلف بابت موارد تخصصی از ضرورت های دیگری است که شفافیت قضاوت را بیشتر خواهد کرد هم اکنون با اختصاص یک شعبه در مجتمع قضایی امام خمینی (ره) برای رسیدگی به شکایت ها درخصوص نرم افزارها درتهران عمل می شود.
-
- آموزش نیروی انتظامی برای توقیف آثار جرم نیز از ضروریات دیگر است که در غیر این صورت مشکلات و بحران های جدیدی را ایجاد خواهد نمود.
- اشاره به آیین نامه اجرایی که بعداً به تصویب هیات وزیران خواهد رسید درمفاد قانون و در دسترس نبودن این آیین نامه اعلام نظر را تا ابلاغ آن مسکوت خواهد گذاشت[۱۱۵] برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد مقررات مربوط به نرم افزارهای رایانه ای و نحوه ثبت آن ها درحقوق ایران به «قانون حمایت ازحقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای »مصوب ۱۰/۱۰/۱۳۷۹ رجوع شود.
گفتار دوم:شباهت نرم افزار با آثار ادبی و هنری
مقصود از آثار ادبی نوشته معمولا کتاب است اگر چه خصوصیتی درآن نیست وممکن است شخصی نرم افزار خاصی را با یکی دیگر از آثار مشمول حق مؤلف قابل مقایسه بداند و در این زمینه استدلال نماید . دلائل مشابه برنامه کامیپوتری با کتاب رامی توان به شرح زیر ذکر کرد:
۱-فصل بندی مطالب: شخصی که کتابی رامی نویسد ، مطالبی را که درنظر دارد به طور یکجا و درهم درج نمی کند بلکه سعی می کند با تقسیم بندی منطقی مطالب ، هر دسته از گفتنیها را در جای خود بیان کند . تقسیم بندی مطالب ممکن است مفصل یا مختصر باشد و به این معنا که هر بخش ، رشته تقسیمات فرعی خود را داشته باشد . میزان تقسیم بندی ها گاه رابطه مستقیمی با کثرت مطالب ندارد بلکه بر حسب منطق و تنوع مطلوب صورت می‌گیرد .
یک برنامه کامیپوتری نیز بر حسب تفصیل و پیچیده و متنوع بودن آن مرکب از بخش ها و تقسیمات فرعی است این تقسیم بندی علاوه بر تقسیماتی است که مقتضای برنامه نویسی به یک زبان خاص است . مثلاً قبلا گفته شد که دربرنامه های به زبان COBOL اصولا چهار بخش وجود دارد که به ترتیب درآنها هویت برنامه مشخصات سیستم و دستگاه های کامیپوتری ، بایگانی و داده ها و عملیات مطرح می شود ولی درخود بخش عملیات نیز مثلاً جملات به طور درهم نوشته نمی شود بلکه پاراگراف به پاراگراف ذکر می شود وبین آن ها ارتباط هایی به وجود می‌آید .
۲-هدف دار بودن : کتاب در کل هدفی را دنبال می‌کند به طوری که وقتی تمام بخش های آن خوانده شود هدفی که نویسنده دارد تحقق پیدا می‌کند .هر کدام از بخش های کلی و جزئی نیز بر اساس اهدافی که برای خود آن بخش درنظر است نوشته می‌شوند ولی تمام اهداف جزئی در جهت هدف کلی کتاب معین می‌گردند.نرم افزار نیز به منظور انجام شدن اموری نوشته می شود به طوری که وقتی آن را در ماشین قرار دهند و به کار اندازند آن امور انجام و هدف محقق شود . نرم افزاری بهتر است که هر بخش ازآن هدفی که به آن واگذارشده است تامین کند و کمتر به سایر بخش ها ارجاع دهد.
۳-زبان نگارش: کتاب با زبان معمولی انسان نوشته می شود که مرکب از حروف ، کلمات و ارقام و علائم جملات است برنامه های کامیپوتری نیز همین طور نگارش می‌یابند و خصوصاً برنامه های به زبان بالا که به کلمات و جملات شبیه زبان معمولی تدوین می‌شوند.
۴-قابلیت ترجمه : کتاب را می توان از یک زبان به زبان های دیگر ترجمه کرد . همین طور است برنامه های کامپیوتری ، زیرا که اولا تمام برنامه های به زبان های سطح بالا (منبع) باید از صورت انسان فهم به صورت قابل اجرا برای ماشین که ۰ و ۱ است در آیند . ثانیاًً ممکن است ساختار و مفاد یک برنامه که به یک زبان سطح بالا و مناسب با سخت افزاری خاص است در زبان دیگری که مناسب برای سخت افزار دیگر است مورد اقتباس قرار گیرد . این کار به عنوان مثال در قضیه Whelan ، V.Jaslow صورت گرفت که درآنجا خوانده بجای برنامه کاربردی خواهان برنامه ای با همان ساختار ولی زبان BASIC نوشت که با زبان برنامه اولی متفاوت و با کامیپوترهای شخصی سازگار بود .
اینک این عمل خوانده مجاز است یا نه درجای خود بحث خواهد شد ولی تنها ازنقطه نظر قابلیت برگردان کردن زبان برنامه با حفظ ساختار و منطق آن مثال مذبور قابل ذکر بود .
۵-سایر جهات : جنبه‌های دیگری هم هست که بیشتر جنبه اقتصادی و فرعی دارد تا ادبی و هنری این جنبه ها عبارتند از :
۱-۵-نیاز به سرمایه : حداقل در برنامه های ساده بدون نیاز به سرمایه گذاری زیاد فرد یا افرادی می‌توانند مبادرت به نوشتن برنامه نمایند و تنها نشر و بازیابی آن است که نیاز بیشتری به سرمایه و حرفه بازاری دارد . این امر درمورد کتاب نیز صادق است و لذا شباهتی از این جهت بین دو موضوع فوق وجود دارد .
۲-۵-ماده وشی حامل اثر در کتاب و نرم افزار نسبت به ارزش خود اثر از قیمت کمتری برخوردار است .[۱۱۶] این قیمت ناشی از انحصار قانونی یا حق مؤلف است .
گفتار سوم:تفاوت نرم افزار با آثار ادبی و هنری
“
فرم در حال بارگذاری ...
