بخش کشاورزی استان خراسان رضوی به عنوان یکی از بزرگترین و مهمترین تولید کنندگان محصولات کشاورزی با برخورداری از ظرفیتها و توانمندیهای وسیع با بیش از 1087466 هکتار سطح زیر کشت انواع محصولات زراعی و باغی بیش از 11739546 واحد دامی با تولید بیش از 9/7592413 تن انواع محصولات زراعی و باغی و دامی جایگاه تعیین کننده ای در اقتصاد ملی و استان داشته و نقش مهمی در تأمین نیازهای حیاتی جامعه، امنیت غذایی، تأمین مواد اولیه مورد نیاز صنایع، و ایجاد اشتغال دارد. 1/31 درصد اشتغال استان در این بخش قرار دارد که بعد از بخش خدمات بیشترین نقش را در اشتغال استان داشته و بیش از نیمی از جمعیت روستایی استان اشتغال و منبع تأمین درآمدشان بخش کشاورزی می باشد.
بخش کشاورزی استان در اغلب محصولات مهم رتبه های اول تا سوم کشور را دارا می باشد و سهم ارزش افزوده بخش کشاورزی استان از کل کشور 4/10 درصد و سهم ارزش افزوده بخش از تولید ناخالصی داخلی استان 1/15 درصد می باشد که بالاترین سهم را در مقایسه با سایر بخشهای اقتصادی دارد. بخش کشاورزی با توجه به ظرفیت و توانمندیهای قابل توجه و بازده سرمایه گذاری بیشتر، اشتغال زایی بالاتر به ازاء هر واحد سرمایه گذاری و پایین بودن هزینه تولید در مقایسه با سایر بخشها نقش مهمی در توسعه اقتصادی استان دارد شهر مشهد مركز شهرستانی به همین نام و مركز پهناورترین استان، یعنی خراسان است.
موقعیت جغرافیایی
شهر مشهد دارای 313337 كیلومتر مربع مساحت می باشد و در 36 درجه و 17 دقیقه عرض شمالی و 59 درجه و 36 دقیقه و 45 ثانیه طول شرقی قرار دارد. وسعت شهرستان مشهد 28/10329 كیلومتر مربع است و در حوضه آبریز كشف رود و در انتهای جنوبی دشت رسوبی توس واقع است و دو رشته كوه هزار مسجد در شمال و بینالود در جنوب آن قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا حدود 970 متر و فاصله زمینی آن با تهران 934 كیلومتر است، و رودخانه كشف رود در 8 كیلومتری شمال این شهر از شمال غرب به سمت شرق جریان دارد. شهرستان مشهد محدود است از شمال به جمهوری تركمنستان و از شمال غربی به درگز و چناران و از غرب و جنوب به شهرستانهای نیشابور و فریمان و از شرق و جنوب شرقی با سرخس و تربتجام هم مرز است.
این شهرستان در پایان سال 1384 دارای 4 بخش به نامهای 1- بخش مركزی 2- بخش احمد آباد 3- بخش رضویه 4- بخش طرقبه و 5 شهر و 13 دهستان و 660 آبادی بوده كه 465 آبادی آن دارای سكنه و195 آبادی فاقد سكنه است. جمعیت شهرستان مشهد براساس آخرین سرشماری در سال 1385، 2848637نفر بوده است كه 2434306 نفر ساكن درنقاط شهری و 414331 درمناطق روستائی ساكن بودهاند. در نظام سلسله مراتب شهری ایران، مشهد در مرتبه دوم بعد از تهران قراردارد كه به دلیل اعتبار فرامنطقهای و عوامل مختلفی همچون قرارداشتن در مسیر راههای تجاری و ارتباطی كشورهای آسیای میانه و افغانستان، همواره جمعیت آن در حال افزایش است.
آب و هوا
مشهد به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص كه درمنطقه مرزی بین شمال و جنوب خراسان قراردارد و همچنین تداخل جبهههای مختلف آب و هوایی، دارای آب و هوا و خصوصیات ویژه اقلیمی است و قسمت اعظم دشت مشهد- نیشابور، جزء اقلیم سرد و خشك و قسمتی از دشت مشهد – قوچان، نیم خشك و سرد و بخش كوچكی از بلندترین ارتفاعات رشته كوه های بینالود و هزار مسجد جزء اقلیم مرطوب سرد میباشد و در مجموع شهر مشهد دارای آب و هوای متغیر، اما معتدل و متمایل به سرد و خشك است و از تابستانهای گرم و خشك و زمستانهای سرد و مرطوب برخوردار است. بیشترین درجه حرارت در تابستانها 35 درجه بالای صفر و كمترین آن در زمستان 15 درجه زیر صفر و میزان بارندگی متغیر و میانگین بارندگی سالانه در مشهد حدود 253 میلیمتر میباشد. جدول شماره 1 وضعیت جوی شهرستان مشهد را در سال 1384 نشان می دهد.
جدول 1: وضعیت جوی شهرستان مشهد در سال 1384
| متوسط بارندگی سالانه (میلیمتر) | حد اكثر حرارت روزانه (سانتیگراد) | حد اقل حرارت روزانه (سانتیگراد) |
حد اكثرسرعت باد(متربرثانیه) | تعداد روزهای یخبندان در سال | تعداد ساعات آفتابی درسال (ساعت) |
| 5/207 | 8/40 | 2/11- | 13 | 55 | 1/2981 |
مأخذ: سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی
جدول شماره 2 میزان بارندگی ، درجه حرارت و میانگین رطوبت شهرستان مشهد را نشان می دهد بیشترین میزان بارندگی مربوط به ماه فروردین و کمترین میزان بارندگی در ماه مرداد می باشد
بیشترین درجه حرارت در تیر ماه و کمترین در جه حرارت در بهمن ماه می باشد.
بیشترین درصد رطوبت در ماه های دی و بهمن و کمترین درصد رطوبت در مردادماه است.
جدول 2: میزان بارندگی, درجه حرارت,میانگین رطوبت شهرستان مشهد
| ماه | فروردین | اردیبهشت | خرداد | تیر | مرداد | شهریور | مهر | آبان | آذر | دی | بهمن | اسفند | سالانه |
| بارندگی (میلیمتر) |
3/51 | 1/35 | 9/10 | 7/1 | 1 | 3/1 | 7/5 | 2/17 | 2/21 | 3/27 | 3/39 | 4/48 | 6/260 |
| حرارت (سانتیگراد) |
9/12 | 3/18 | 4/23 | 6/26 | 9/25 | 1/25 | 9/15 | 9/10 | 9/5 | 6/2 | 5/2 | 1/7 | 5/14 |
| رطوبت (درصد) |
61 | 56 | 40 | 36 | 33 | 36 | 46 | 62 | 69 | 70 | 70 | 66 | 54 |
مأخذ: سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی
منابع تأمین آب زیرزمینی دشت مشهد شامل چشمه، قنات، چاهعمیق و نیمه عمیق است.با توجه به جدول شماره 3 شهرستان مشهد دارای 6 رودخانه مهم می باشد که عبارتند از:
- رودخانه شاندیز
- رودخانه طرقبه
- رودخانه جاغرق
- رودخانه طرق
- رودخانه كارده
- رودخانه كشف رود
جدول 3 : تعداد چشمه و قنوات شهرستان مشهد
| تعداد چشمه(رشته) | تعداد قنات(دهنه) | تعداد چاهها(حلقه) | تعداد رودخانه | آب مصرفی بخش كشاورزی(میلیون مترمكعب) | ||
| عمیق | نیمه عمیق | كل | ||||
| 56 | 870 | 1057 | 181 | 1238 | 6 | 760 |
مأخذ: سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی
جدول شماره 4 تعداد چاه های کشاورزی شهرستان مشهد را در پایان سال 85 نشان می دهد چاه های کشاورزی شهرستان به دو صورت چاه های برقدار عمیق و نیمه عمیق و چاه های غیر برقی عمیق ونیمه عمیق تقسیم بندی شده است .
جدول 4 : تعداد چاههای كشاورزی شهرستان مشهد در پایان سال 1385
| تعداد چاههای غیر برقی | تعداد چاههای برقدار | ||||
| عمیق | نیمه عمیق | جمع | عمیق | نیمه عمیق | جمع |
| 232 | 118 | 350 | 825 | 63 | 204 |
مأخذ: سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی
جدول شماره 5 سدهای مخزنی در شهر مشهد را نشان می دهد در مشهد سه سد مخزنی مهم کارده ، طرق و چالی دره وجود دارد که سدهای کارده و طرق به صورت بتنی دو قوسی با حجم آب قابل تنظیم به ترتیب 24 و14 میلیون متر مکعب وحجم مخزن به ترتیب28.1 و33.1 میلیون متر مکعب است همچنین سد چالی دره نیز به صورت خاکی با حجم آب قابل تنظیم 1.4 میلیون متر مکعب وحجم مخزن 1.4 میلیون متر مکعب می باشد.
جدول 5 : سدهای مخزنی در مشهد
| نام سد | نوع سد | ارتفاع از كف(متر) | حجم مخزن (میلیون متر مكعب) | حجم آب قابل تنظیم(میلیون متر مكعب) | سال بهره برداری |
| كارده | بتنی دو قوسی | 50 | 1/28 | 24 | 67 |
| طرق | بتنی دو قوسی | 60 | 1/33 | 14 | 67 |
| چالی دره | خاكی | 25/24 | 4/1 | 4/1 | 81 |
مأخذ: سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی
جدول شماره 6 پتانسیل منابع آبی که به صورت آب زیر زمینی ،آب سطحی و پساب است و همچنین میزان بهره برداری از منابع آب زیرزمینی و سطحی در شهر مشهد را نشان می دهد.
جدول 6 : پتانسیل منابع آبهای سطحی وزیر زمینی و بهره برداری در مشهد
| پتانسیل منابع آب | میزان بهره برداری از منابع آب | |||||
| آب زیر زمینی |
آب سطحی |
پساب | جمع | زیر زمینی | سطحی | جمع |
| 7/997 | 9/873 | 6/278 | 2/1655 | 5/1368 | 1/240 | 6/1608 |
مأخذ: سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی
وضعیت اقتصادی
مشهد به جهت دارا بودن دشت حاصلخیز و نیز از جهت دامپروری و صنعت از اهمیت زیادی برخوردار است. در زمینه كشاورزی، دشت مشهد دارای اراضی مزروعی گسترده است و زراعت اصلی آنها گندم، جو، چغندر قند، پنبه، علوفه، جالیز صیفی جات، نخود آبی و دیم است و باغات میوه نیز از وسعت قابل ملاحظهای برخوردار است و محصولات عمده مشهد سیب، گلابی، هلو، گوجه فرنگی، گیلاس، آلبالو و… است. مراتع مشهد اكثراً ییلاقی است و مستعد داشتن گونههای علوفهای، دارویی و صنعتی میباشد. مساحت مراتع شهرستان مشهد، حدود 531613 هكتار است و مراتع احیا و اصلاح شده به مساحت 5600 هكتار و مساحت جنگلها حدود 1099 هكتار است. درختان موجود در جنگلها، زبان گنجشك، اقاقیا، افرا، بید، كاج، سرو خمرهای و سرو نقرهای است. مشهد از نظر پرورش دام و طیور نیز اهمیت دارد.
جدول شماره 7 میزان سطح زیر کشت ،تولید و عملکرد محصولات زراعی شهرستان مشهد را
در سال 1385 نشان می دهد همان طور که ملاحظه می فرمایید گندم آبی ودیم دارای بیشترین سطح زیر کشت(هكتار) می باشد و چغندر علوفه ای دارای کمترین سطح زیر کشت(هكتار) است محصول چغندر قند بیشترین میزان تولید(تن)و نخود کمترین میزان تولید(تن) را دارد.
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فرم در حال بارگذاری ...
